MYSZARKA
POLNA

Nazewnictwo

Nazwa rodzajowa pochodzi od greckiego słowa άπόδημος apodemos – „poza domem, za progiem”. Łaciński epitet gatunkowy agrarius ma to samo znaczenie co polski: „polny”[6].

W wielu polskich publikacjach dotyczących zoologii dla określenia tego gatunku używa się nazwy zwyczajowej „mysz polna”[4][7]. W wydanej w 2015 roku przez Muzeum i Instytut Zoologii Polskiej Akademii Nauk publikacji „Polskie nazewnictwo ssaków świata” rodzajowi Apodemus nadano nazwę myszarka, zaś niegdysiejszej „myszy polnej” – myszarka polna. Nazwa rodzajowa „mysz” została w publikacji PAN zarezerwowana dla rodzaju Mus[3].

Systematyka

Gatunek został opisany w 1771 roku przez P.S. Pallasa jako Mus agrarius[8]. Miejsce typowe to Uljanowsk nad Wołgą w Rosji. Myszarka polna i myszarka chińska (Apodemus chevrieri) to gatunki siostrzane, należące do szerszego kladu obejmującego także myszarkę smoczą (Apodemus draco), wielkouchą (A. latronum), koreańską (A. peninsulae), tajwańską (A. semotus) i japońską (A. speciosus). Małe zróżnicowanie genetyczne populacji europejskich wskazuje, że te gryzonie stosunkowo niedawno zasiedliły ten region. Najstarsze europejskie skamieniałości myszarki polnej pochodzą z 5500 r. p.n.e.[5]

Występowanie

Myszarka polna ma bardzo szeroki zasięg występowania, chociaż podzielony na dwie osobne części: palearktyczną i orientalną. Część palearktyczna rozciąga się od Niemiec i Danii przez Polskę, europejską część Rosji i południe Syberii aż po okolice jeziora Bajkał; na północnym zachodzie obszar ten sięga południowej Finlandii, na południowym zachodzie sięga po północne Włochy, a na południowym wschodzie rozciąga się po Kirgistan i Sinciang w Chinach. Część orientalna obejmuje południową część rosyjskiego Dalekiego Wschodu, wschodnią Mongolię, wschodnie Chiny (od prowincji Heilongjiang do Junnanu), Tajwan i Wyspy Senkaku, Półwysep Koreański i północną Mjanmę[2].

Gatunek ten zamieszkuje głównie niziny, w Polsce występuje do wysokości 900 m n.p.m.[9][10], ale w południowej Europie (np. w Macedonii) stwierdzono jego występowanie aż do 1750 m n.p.m[2]. Zasięg w Europie Zachodniej i Środkowo-Wschodniej zwiększa się, pod koniec lat 90. XX wieku gryzonie te dotarły do Austrii[2].

Wygląd

Jest to mały gryzoń. Ciało wraz z głową osiąga długość 6,4–12,5 cm, ogon ma 5,3–9 cm, zaś długość tylnej stopy to 1,7–2,1 cm. Masa ciała to 11–39 g. Futro grzbietu jest rdzawobrązowe lub żółtobrązowe z wyraźną czarną pręgą szerokości ok. 4 mm, ciągnącą się od głowy, wzdłuż kręgosłupa, po nasadę ogona. Spód ciała jest biały lub popielaty, wyraźnie odcinający się kolorem od boków. Młode osobniki mają bardziej szare ubarwienie niż dorosłe[10]. Samica ma osiem sutków[11]: dwie pary piersiowe i dwie brzuszne[10].

Myszarka polna ma krótszy ogon i uszy niż pokrewne myszarka leśna (Apodemus flavicollis) i myszarka zaroślowa (Apodemus sylvaticus)[10][12]. Od podobnie ubarwionej, dużo rzadszej smużki leśnej (Sicista betulina) można odróżnić ją po długości ogona, u myszarki polnej o 1/4 krótszego od ciała i typowej dla myszowatych „zajęczej wardze” – u smużki górna warga nie jest rozszczepiona[9].

Tryb życia

Myszarka polna prowadzi dzienny, naziemny tryb życia. Występuje w wielu siedliskach: na skrajach lasów, terenach trawiastych, mokradłach, trzcinowiskach, polach uprawnych, pastwiskach, ogrodach na terenach wiejskich i podmiejskich i na terenach zielonych w miastach. Preferuje obszary wilgotne. Żywi się korzeniami, ziarnem, nasionami, jagodami i owadami[2][11]. W Polsce jej pożywienie zmienia się z porami roku; wiosną i jesienią najczęściej jada nasiona, latem jagody, owoce, bezkręgowce i padlinę, a zdarza się jej atakować żaby[10][9]. Kopie płytkie, ziemne nory z komorą gniazdową i spiżarnią[9]; gromadzi tam pokarm na zimę, zazwyczaj więcej, niż zdoła wykorzystać[10].

Myszarki polne rozmnażają się w Polsce od kwietnia do października. Ciąża trwa 21 dni, młode rodzą się ślepe i zależne od opieki matki. Otwierają oczy mając 10–12 dni, po 14–15 dniach są odstawiane od piersi. Samica rodzi każdorazowo od 4 do 9 młodych (nawet do 12), w ciągu roku może wydać na świat 3–4 mioty[10][9]. Ośmiotygodniowe myszarki są już dojrzałe płciowo[10].

Populacja i zagrożenia

Myszarka polna jest bardzo szeroko rozpowszechniona i liczna. Jest bardzo pospolita w Azji Wschodniej. Liczebność populacji jest generalnie stabilna, choć fluktuuje z dostępnością pokarmu, zdarzają się masowe pojawy. W latach kiedy jest bardzo liczna, jest ona istotnym szkodnikiem dla rolnictwa. Występuje w wielu obszarach chronionych; w wielu krajach jest uznawana za szkodnika. Międzynarodowa Unia Ochrony Przyrody uznaje ją za gatunek najmniejszej troski. Japonia uznaje swoją jedyną populację na wyspach Senkaku za krytycznie zagrożoną[2].

źródło: https://pl.wikipedia.org/wiki/Myszarka_polna